Scholen die twijfelen over eventuele aanpassingen of geadviseerd willen worden over de mogelijkheden bij een complexe casuïstiek, kunnen hieronder per onderwerp contact openen met het Expertisepunt passend examineren vo.
Leerling of ouder
Leerling of ouder? Neem eerst contact op met je school. Kom je er niet uit, neem dan contact op met de Rijksoverheid.
Contactmogelijkheden voor scholen
Het uitgangspunt bij passend examineren is om zo dicht mogelijk bij de standaard examensetting te blijven. Daarom is het belangrijk altijd eerst te kijken of door de inzet van een algemeen hulpmiddel een leerling met een ondersteuningsbehoefte geholpen is. Voor de inzet van een algemeen hulpmiddel is geen deskundigenverklaring nodig. Het bevoegd gezag kan zelf besluiten een algemeen hulpmiddel in te zetten.
Hier is geen melding voor nodig aan de Inspectie voor het Onderwijs.
- De Handreiking passend examineren geeft een overzicht van verschillende algemeen inzetbare hulpmiddelen.
- De informatie is ook als pdf te downloaden onder documenten: Tabel hulpmiddel en aanpassing.
Vragen kan je stellen via het contactformulier.
Soms is het nodig om naast de inzet van algemene hulpmiddelen verdergaande aanpassingen te doen om een passende examensetting te realiseren. Zie daarvoor het Uitvoeringsbesluit WVO 2020 - artikel 3.54. Bij een leerling met een niet objectief waarneembare ondersteuningsbehoefte is een deskundigenverklaring vereist. Deze deskundigenverklaring moet zijn afgegeven door een psycholoog, orthopedagoog, psychiater of neuroloog. Voor een leerling met een objectief waarneembare ondersteuningsbehoefte is geen deskundigenverklaring vereist.
Melding van de aanpassing(en) in het ISD aan de Inspectie van het Onderwijs is verplicht.
Met een verklaring kan een leerling maximaal 30 minuten extra tijd krijgen voor het centraal examen. Andere aanpassingen zijn mogelijk indien deze vermeld staan in de deskundigenverklaring of deze aantoonbaar aansluiten bij de in de begeleidingsadviezen, vermeld in deskundigenverklaring. Houd hierbij altijd de exameneis in de gaten.
- De Handreiking passend examineren geeft een overzicht van verschillende mogelijke aanpassingen.
- De informatie is ook als pdf te downloaden onder documenten: Tabel hulpmiddel en aanpassing.
Vragen kan je stellen via het contactformulier.
Soms is het nodig om naast de inzet van algemene hulpmiddelen verdergaande aanpassingen te doen om een passende examensetting te realiseren. Bij een leerling met een objectief waarneembare handicap of chronische ziekte, is geen deskundigenverklaring vereist.
Dit is geregeld in:
- het Uitvoeringsbesluit WVO 2020 - artikel 3.54
- en in de Wet gelijke behandeling op grond van chronische ziekte of handicap (WGBH/CZ).
Melding in het ISD aan de Inspectie van het Onderwijs is verplicht.
Aanpassingen kunnen worden gedaan op basis van de ervaringen met de leerling in de dagelijkse onderwijspraktijk. Houd hierbij altijd de exameneis in de gaten. Neem bij twijfel contact op met het Expertisepunt via de vraagrubriek ‘complexe casuïstiek’ om na te gaan of een aanpassing nodig en mogelijk is.
- De Handreiking passend examineren geeft een overzicht van verschillende mogelijke aanpassingen.
- Dit overzicht is ook als pdf te downloaden onder documenten: Tabel hulpmiddel en aanpassing.
Vragen kan je stellen via het contactformulier.
Een leerling die om een speciale reden niet alle lessen kan volgen, mag het examen gespreid over twee jaar afleggen. Dit kan bijvoorbeeld bij langdurige ziekte of bij andere redenen waardoor een leerling niet al het onderwijs in het laatste leerjaar kan volgen. De leerling doet dan examen in het laatste leerjaar en het daaropvolgende schooljaar. Dit is geregeld in het Uitvoeringsbesluit WVO 2020 - artikel 3.56.
Een minder ingrijpende vorm van het spreiden van examens is het spreiden van het centraal examen over meerdere tijdvakken. Ook in dit geval gaat het doorgaans om leerlingen die lang ziek zijn geweest of in het algemeen beperkt belastbaar zijn.
Dit is geregeld in:
- de Wet voortgezet onderwijs 2020 - artikel 2.55, lid 4
- in combinatie met artikel 3.29 van het Uitvoeringsbesluit WVO 2020.
Vragen kan je stellen via het contactformulier.
Het PTA (programma van toetsing en afsluiting) beschrijft op welke manier de verplichte onderdelen van het examenprogramma en eventueel andere door het bevoegd gezag aangewezen leerstof in het schoolexamen getoetst wordt. Zie ook Wet voortgezet onderwijs 2020 - artikel 2.60a.
Een (individueel) PTA maakt het mogelijk om voor bijvoorbeeld een beperkt belastbare leerling het standaard PTA aan te passen. Dit geldt ook voor een leerling die gebaat is bij een andere toetsvorm. Net als in het standaard PTA moeten in een individueel PTA alle verplichte onderdelen van het schoolexamenprogramma aan bod komen. Het individuele PTA mag niet lichter of zwaarder zijn dan het standaard PTA. Als een school zelf onderdelen heeft toegevoegd die niet in het examenprogramma staan, zijn die ook onderdeel van het individuele PTA. Een individueel PTA geeft het bevoegd gezag de ruimte aanpassingen te doen in bijvoorbeeld de planning, toetsvorm, het aantal toetsen etcetera.
Vragen kan je stellen via het contactformulier.
Een leerling waarbij Nederlands niet de moedertaal is, kan 30 minuten extra tijd krijgen voor het schoolexamen en het centraal examen. Deze leerling mag dan maximaal 6 jaar onderwijs in Nederland hebben gevolgd (inclusief het examenjaar). Dit is geregeld in het Uitvoeringsbesluit WVO 2020 - artikel 3.55.
Deze leerling mag twee woordenboeken meenemen naar het examen: een verklarend woordenboek van de Nederlandse taal en een woordenboek van en naar de eigen thuistaal. Dit mogen fysieke of digitale woordenboeken zijn. De digitale variant moet offline te gebruiken zijn, dus zonder verbinding met het internet.
- Zie voor meer informatie over het inrichten van een digitale afname-omgeving de Handreiking passend examineren.
- De informatie is ook als pdf te downloaden onder documenten: Digitale hulpmiddelen en applicaties.
Vragen kan je stellen via het contactformulier.
Het bevoegd gezag kan een leerling een ontheffing geven om gymlessen te volgen als de leerling lichamelijk niet in staat is om deel te nemen aan deze lessen. Bij een ontheffing hoeft de leerling in dit vak geen onderwijs te volgen of examen te doen.
Dit is bepaald in:
Vaak betreft het een ernstige zieke of fysiek beperkte leerling, of een leerling met langdurige mentale problemen. Als een ontheffing voor gymnastiek wordt verleend, hoeft er geen ander vak voor in de plaats te worden gevolgd.
Het bevoegd gezag kan een atheneumleerling met een stoornis die specifieke betrekking heeft op taal of een leerling met een andere moedertaal dan Nederlands of Fries ontheffing geven voor de verplichte tweede moderne vreemde taal in het gemeenschappelijk deel. Het bevoegd gezag kan de ontheffing geven als de taal naar verwachting verhindert dat de opleiding met goed gevolg wordt afgerond. Dit geldt ook voor de leerling die een “eenzijdige bèta” is en onderwijs in één van de natuurprofielen volgt. Zie hiervoor het Uitvoeringsbesluit WVO 2020 - artikel 2.9.
Melding aan de Inspectie van het Onderwijs is niet nodig.
Vragen kan je stellen via het contactformulier.
Soms is de ondersteuningsvraag van een leerling dusdanig complex of specifiek, dat deze lastig onder te brengen is in één van de vraagrubrieken. Dit terwijl het bevoegd gezag ervan overtuigd is dat de leerling in staat zou moeten zijn te voldoen aan de examenstandaard.
Aan de hand van de geschetste problematiek neemt het Expertisepunt passend examineren vo contact op met de school om mee te denken over mogelijke aanpassingen en oplossingen.
Vragen kan je stellen via het contactformulier.
Voor kandidaten met een auditieve of visuele beperking worden specifiek toegankelijke examens geproduceerd. Met het Expertisepunt kan worden nagegaan of een aanpassing nodig en mogelijk is. De school dient hiervoor tijdig in overleg te treden om de mogelijkheden te onderzoeken. Aanpassingen die ingrijpen op de exameneis zijn niet mogelijk.
Voor een auditief beperkte leerling wordt voor de flexibele en digitale centrale examens bb/kb, als sprake is van functioneel geluid, een aangepaste variant (.dos, dos staat voor doof- of slechthorend) geleverd. Dans en drama vmbo gl/ tl en kunst (algemeen) en muziek havo en vwo bevatten ook geluid. Tijdig contact met het Expertisepunt – voor 1 december - maakt het mogelijk te onderzoeken hoe eventueel ondersteunende hoorapparatuur tijdens het centraal examen kan worden ingezet.
Voor een leerling met een visuele beperking wordt de examenaanvraag toegankelijk gemaakt voor de braille-leesregel. Verder kan de lettergrootte en het contrast worden aangepast en worden afbeeldingen (indien nodig) omgezet in voeltekeningen. Een specifiek toegankelijk examen voor een leerling met een visuele beperking moet uiterlijk 15 oktober met een speciaal formulier worden aangevraagd bij DUO Examendiensten via examens@duo.nl.
Voor een leerling die om medische of fysieke redenen niet alle handelingen tijdens een (praktisch) examen zelf kan verrichten, is de inzet van een buddy mogelijk. Zie de pdf ‘Uitleg soorten hulp bij examens’.
Vragen kan je stellen via het contactformulier.
Komende jaren wordt sterker ingezet op de samenwerking tussen vo- en vso-scholen om voor iedere leerling een passende examensetting te realiseren. Een examensetting binnen regulier vo, waarbij vo en vso samenwerken rondom het PTA en de voorbereiding op het centraal examen. Scholen (vo én vso) kunnen met al hun vragen – onderwijsinhoudelijk, financieel, logistiek en administratief - over (het opzetten van) zo’n samenwerking terecht bij het Expertisepunt.
Vragen kan je stellen via het contactformulier.
Is je vraag niet goed onder te brengen bij een van de categorieën van het contactformulier, stel hem dan hier.
Vragen kan je stellen via het contactformulier.